18

kauruki

He tino wetiweti ngā mahi turituri. Kei roto hoki i taku māhunga. Kātahi anō ahau ka maumahara ki ngā mahi turituri o te pakanga. I te wā hoki o te pakanga, ka taunga kē ō taringa ki ēnei mahi turituri e whiuwhiu nei i te takiwā nōtemea kei te pau kē ō kaha ki ō haerenga me ō mahi kia noho ora ai koe. Kāhore he wāhi e wātea i roto i tō māhunga mō ētahi atu mea. Ka mau tonu hoki tō wairua ki te pupuri i tō mauriora. Engari ko te haruru o ngā pū, te rarī o ngā waha me te huhua noa o ngā turituri o te pakanga ka tau mai ki runga ki a koe ā tōna wā.

Tērā anō ngā kitenga o te pakanga ka tahuri mai ki runga ki a koe hei muri kē o te whawhai. E kore e whakararu i a koe i taua wā tonu. E kore ahau e wareware i ngā tāngata e tū ana i roto i te kapa, e kore ahau e wareware i ngā tāngata e kainga ana e te ahi, e kore ahau e wareware i te pōtae mārō e rere whakararo ana, e piupiu ana i rāwāhi o te tahataha awa, me tētahi upoko tangata e mau tonu ana i roto.

Ka tatari tonu ēnei turituri me ēnei kitenga i roto i a koe, i te taha o te haunga o te kauruki, o te paura pū, o te poharu me te pirau, me te kiri tunutunu. Ka pokea ngā haora e oho ana koe, me ō moemoeā.

Inā tae atu mātou ki te rārangi tīmata o te whawhai, i muri o te takahitanga i roto i te whenua repo, me te kauhoe atu i ngā pātiki kī tonu i te wai, me te whakawhiti atu i ngā tāwekatanga o ngā poharu me ngā manga wai. Kātahi mātou ka eke atu ki runga ki tētahi huarahi whāiti. Whekuwheku ana tō mātou mākū, taumaha ana hoki i te paru, me te kite atu hoki i ētahi atu aukati i tō mātou taenga atu ki te huihuinga o ngā mīhini me ngā taonga mahi rori. Ko tēnei hoki te pito huihui o ngā kaimahi rori o te pō. Kia puta rānō te huarahi i a mātou, kātahi anō ngā kaimahi rori ka tahuri ki te mahi.

Kātahi te mahi nui mā ngā kaimahi rori i mua i a rātou. I mōhio tonu mātou he piriti ētahi hei hangatanga mā rātou hei whakawhiti i te awa, me ērā atu wai. Kātahi mātou ka kite atu i te nui o ngā mahi hei mahinga mehemea ka whai ake ngā wakatuki. I huke atu mātou mā roto i ngā pokere o te whenua, me te whakarawe haere mā te taha o ngā waka wera, waka pakaru. I kake atu anō mātou mā runga i ngā puke piriki, ngā puke pōhatu, kua whakahiatohia mai ki te taha o ngā maitai pikopiko i runga i te huarahi.

He maha atu anō ngā aukati wetiweti hei whakawhitinga atu mā mātou i a mātou e haere whakamua ana. I tau atu hoki mātou i runga i tētahi whenua kua whakatakotohia nei ētahi tāwhiti waea kua honotia nei ki ngā maina. Kei mua paku tonu atu i ahau i ngā haora moata o te pō, he maha tonu ngā pakūtanga i te whakaaratanga ake o tētahi whenua maina. Murara katoa te pātiki mō tētahi wā poto, ā, i taua wā, i kite atu ahau i tō mātou ope hōia e hinga ana. Pākorehā! Ko ngā tāngata katoa tēnei o te kapa kotahi, anō nei i hairatia rātou e te haira otaota.

I a mātou e neke whakamua ana, i whakaruketia mai mātou e ngā mōtā, me ngā pū mīhini o ngā tahataha o Monte Cassino. Mō te katoa o tā mātou neke whakamua, kei te whakarukea mai e ngā pū mīhini. Kei te kaha te mahi o ngā kaikawe tūroro, nātemea kei te nui haere ngā taotū.

I tae atu mātou ki te teihana ahakoa he nui ngā aukati. I kite atu hoki mātou i taiapatia te iāri rerewē ki te kaira waea, i whakatakototia i te tomokanga. I muri hoki ngā Tiamana i ngā waea e mau ana i ā rātou pū mīhini, ā, i a mātou e neke atu ana, ka tīmata rātou ki te whakaruke i a mātou.

Ko ngā tāngata i mua, i takoto ki runga ki ngā kaira waea, e pēhi whakararo ana i ngā waea, ko mātou e whai atu ana mā runga, kei te kurukuru atu i ngā poma ringaringa. I hanake atu mātou ki ngā nohonga hoariri me ā mātou pēneti. E kore e roa, kua wātea katoa mai te tomokanga. Ko tēnei tukinga nā te āwhina o ngā mārama mai o ngā rama kohakoha. Ka mau kē te wehi o tēnei tukinga.

Ka eke mātou ki roto ki ngā iāri o te teihana me ngā whare. Nā mātou hoki ngā whare i poma, kātahi ka hūkitia ngā hoariri kia puta. Ka haere te wā, ka puta mai ngā Tiamana i te whakatuku i a rātou, ki te paheke rānei. Pukahu ana rātou. Ko ētahi i paheke i runga i tētahi taraka e tū reri ana i muri i tētahi o ngā whare, e haruru ana hoki tana mīhini. I moumoutia e mātou ētahi ruarua matā ki runga ki a rātou, engari, te Hokowhitu a Tū ka hīkoi tonu ki te wikitōria, te Hokowhitu a Tū, pūmau me te pono. Tae rawa ki te waenganui pō, kua riro mai te teihana i a mātou.

Ko te mahi o muri mai, he tirotiro haere i te takiwā o tua o te teihana. Ko tēnei mahi hoki, he hūkiti i ngā hoariri ki waho o ngā whare, me ō rātou nohonga i runga i te huarahi. He nui ngā maina o te rori, ā, kei te whakarukea mai mātou e ngā pā mīhini. Ko te mahi mā mātou, he āta haere, he haere huna i roto i te pouri ina whakatata atu mātou ki te hoariri.

Kei te pai tonu tā mātou haere whakamua, ā, nō te tatanga o te awatea, ka wehe ngā kapua, kātahi ka tīrama mai te marama whakaputa i a mātou kia kitea mai e ngā kaipupuhi o te hoariri. Kei te nui haere hoki ā mātou taotū. Nā konei hoki mātou i pana whakamuri kia hoki ki ngā whare o te teihana ki te tatari mō te taenga mai o ngā wakatuki.

Engari, kei whea rawa rātou?

Ka tae mai hoki te awatea, kāore ā mātou wakatuki. Kei konei mātou i tēnei wā, me ā mātou pū ringaringa noa iho hei āwhina i a mātou. Korekore ana tā mātou noho i roto i te awatea, e pare atu ana ki te hoariri e tūtū ana mai i roto i te kapa huri rauna. Ko te kēhua nui kei te pūkana whakararo mai ki a mātou ka hoki ngā mahara ki te pakanga i Orsogna. Ahakoa te āhua o tā mātou noho, kei te wawata tonu mātou, e kore pea mātou e panaia kia hoki whakamuri. Anei mātou ngā hōia o te Ope Taua Maori i whakatūria ki te tuki i tētahi huarahi kia wātea. I kaha tonu tā mātou whawhai, i whakawāteatia e mātou te teihana, ā, i whakahokia e mātou ētahi mauhere. Kei te mau tā mātou pupuri i te teihana. Ahakoa kei te nui haere ā mātou taotū, kei te mōhio mātou kei te raruraru katoa te hoariri i a mātou. Ko te Ope Taua Maori kei te hīkoi tonu ki te korōria, kei te kawe hoki i te mana o te iwi. Nō te taenga mai o te whakahau kia mau tonu matou ki tō matou wāhi, i tino tautoko katoa mātou i tērā inoi.

Nō muri kē mātou ka mōhio, kīhai i taea e ā mātou kaimahi rori te whakaoti tā rātou mahi i mua o te taenga mai o te awatea. Kore, kore rawa atu. Nā te nui rawa hoki o ngā aukati i te tīmatanga.

Nā te nui o ngā mahi whakawātea i ngā aukati, i ngā tāwhiti me ngā maina, i roa ai te haere whakamua. Nā konei hoki i whakapōrearea ngā kaimahi rori, i ngā tukinga taumaha a ngā pū mihini, me ngā mōtā mai i ngā maunga. I runga hoki ngā hoariri e puhipuhi mai ana i ngā poti i runga i te awa. Ka tata ki te awatea, ka puta anō mai te marama, mārama nāna nei mātou i pana whakamuri ki te whakaputa i ngā kaimahi rori ki te whakamutu hoki i tā rātou mahi.

I te taenga mai o te awatea e toru rau iāri tonu kei te toe hei whakawhitinga atu. E rua hoki ngā aukati kei runga i te rori. Kāre he rori mō ngā wakatuki. Kāre hoki ngā wakatuki e tae mai ki a mātou hei muri rānō o te pō o muri atu, kia oti rānō te mahi i te rori. Engari, tekau haora kei te toe kātahi anō te pouri o muri atu ka tae mai.

Hōia pū papā.

Kātahi ka tīmata ngā ope tuki ki te karawhiu i a mātou inā puta te awatea. I pōhiri atu mātou ki te ope pū mīhini ki te āwhina, ki te whakaruke pōrearea i te hoariri. Ka mutu tonu ngā mahi mā mātou mō tēnei wā he whakapōrearea i te hoariri.

Otirā, i waihangatia tētahi kaupapa. Ko te kōrero mai ki a mātou, ka mahi tonu ngā kaimahi rori engari, mā te kauruki a ngā kaipuhipuhi rātou e ārai. Ko te tiaki i a rātou te mea tuatahi. Ko te mea tuarua he tiaki i a mātou e pupuri ana i te teihana. Ko te aukati kauruki i ngā matā hoki hei huna i te wehenga atu o ngā wakatuki me ngā rōpū mau pū mā waho o te taone.

Kia mau tonu hoki tēnei aukati kauruki mō te rā katoa. Nā reira i tonohia ētahi waka ki Napori, e whitu tekau maero te tawhiti mō ētahi tana matā.

He mea pai tonu. Nui ana te koa.

Nātemea kei te whai mahi ā mātou rōpū mau pū ki te whakapōrearea i ngā Tiamana, me ā mātou ope mau pū kei te mahi mai i tētahi pakitara kauruki, ka pai tonu tā mātou ope noho ki roto ki tō mātou teihana—nā mātou, ‘hei pupuri pūmau mā te mate rānō ka wehe.’ Ka tau ki konei. E koa ana te ngākau.

‘Rere ana te kauruki kahurangi

Ki roto ki te rangi hōhonu,’

‘Inā hoki ngā whakaaro ki te wā kāinga

Ka aroha te mapu.’

Ko tēnei te waiata i waiata kaingākautia e mātou mai rānō i taua rangi kauruki. Nā tētahi o mātou o te Ope Taua Maori tēnei waiata i tito i a ia e ahu mai ana i runga i te waka o Aquitania. Kei te waiatatia tēnei waiata i ngā momo wāhi katoa. E ai ki te kōrero. Engari, ki taku mōhio, nā ngā whakaaro ki te wā kāinga ehara kē nā te kauruki pū e rere ana, ko te āhua rānei o ngā kauruki pakitara mātotoru ngā mea i roto i ngā mahara o Ruru i a ia e tito ana i tēnei waiata.

Kāhore kē he āhuatanga ‘kahurangi e rere ana,’ kāhore anō he wairua aroha i roto i tēnei ārai kauruki hāmā mātotoru, ko tēnei hoki te mahi a ā mātou ope mau pū ki te hanga mā mātou.

Kāhore hoki he ‘rangi kahurangi hōhonu.’ Kore rawa atu te rangi i kitea i aua haora katoa i te wā e iri pāpaku mai ana ngā kapua i roto katoa i taua rangi. Ā, kua kotahi hoki te kauruki me te rangi. E kore rawa atu he wā mō te ‘mapu aroha’ i te wā e putu mai ana ngā anga matā i te takiwā o ngā ope mau pū. Ā, i a mātou e āta titiro ana ki te mōhio atu he aha ngā whakahaere o tērā taha o te pakitara kauruki.

E rua ngā taha o tēnei pakitara, ka tahi, he huna i a mātou kia kore ai te hoariri e kite mai i ā mātou mahi, ka rua, ka huna hoki te kauruki nei i ngā mahi a o mātou hoariri. I mau tonu i a mātou ngā wakatuki Tiamana me ngā mau pū Tiamana e ahu whakamua mai ana ki a mātou. Nā tō mātou ope mau pū rātou i pupuri atu ki tawhiti.

Mō tētahi wā poto.

He roa rawa te pō e haramai ana. I whai wāhi hoki te hoariri ki te whakatikatika i a rātou. I tētahi ata, nā ā mātou pū rātou i aukati, kātahi mātou ka titiro atu mō ētahi tohu me te tatari hoki. Ka nui haere ngā karawhiu mai a ngā pū mīhini, me ngā mōtā i a mātou. E kore e roa, kātahi mātou ka mōhio kei te haramai te wā ka pakaru mai te hoariri. I waenganui o taua rangi, ka tīmata te hoariri ki te tuki whakamua mai.

He rite tonu rātou ki te kēhua ngā wakatuki Tiamana, e haruru whakamua mai ana ki a mātou mā roto i te kauruki kapua.

I mau mātou i ngā karawhiu tata i a rātou pū. Kāore he mahi kē atu mā mātou he oma me te paheke kia mau tonu ai te mauri ora mō mātou.

Ina huri koe, ka oma whakamuri hoki, e kore koe e mōhio he aha ngā mea kei te whai mai i a koe. Ka huri aku whakaaro mehemea ka taea e au te wete atu aku hū mākū, tērā pea ka taea tonu e au te pīti i te tahi, i te rua matā rānei. I tua atu o tērā, i mōhio tonu ahau e kore pea ahau e ora. Pakaru katoa tō mātou Rōpū Hōia. Hingahinga ana ngā tāngata i a mātou e korara ana. Ko ngā kaikawe tūroro kei te mahi tonu i tā rātou mahi, ā, i mau hoki i roto i te koraratanga me te pakarutanga o te Ope Taua.

I ahau e oma ana, ka ohorere te puta mai o tētahi pakūtanga, ā, nā reira tonu ahau i turaki kia hinga ki raro o tētahi tahataha. I hinga atu hoki ahau ki roto ki tētahi awakeri, ā, ko Matey i hinga mai ki runga ki ahau. Tata tonu ahau ki te toromi. Nāku tonu a ia i pana atu kia makere ki raro i ahau, kātahi ka hūtia atu e ahau taku kanohi ki waho o te poharu, me te tuhatuha atu hoki, me te hopu hau, me taku whakaaro i pēhea rā ahau i puta ora tonu. Engari kāore a Matey i oreore, kāore i kōrero, ā, he roa tonu te wā kātahi ahau ka mōhio kua riro kē a ia. Nā te matā whakaruke i a ia i whakatuki anō i ahau. Nā konei tonu māua tahi i whakahinga ki roto ki te waikeri. He āhua roa tonu ahau kātahi anō ka mōhio ko ngā toto kei te maringi mai ki runga ki ahau ehara kē nōku. Kei te takoto kē ahau i roto i tētahi manga wai, poharu katoa taku tinana, toto katoa, engari kāre i whara. Ko taku kaihana kē te tūpāpaku kei runga i ahau.

Kāore ahau i pīrangi ki te whakarere atu i a Matey ki reira. Kei te mohio hoki ahau ka mahue atu a ia ki roto ki te poharu, ā, e kore pea e kitea. Ka tatari ahau, ka huna i ahau ki raro i a ia. Nō te putanga ake o te pouri, ka tōia ake a ia e ahau ki tētahi wāhi tiketike o te tahataha. I mōhio hoki ahau ka kitea a ia e ngā tāngata pōtae whero.

Ko te āhuatanga tēnei o ngā mahi o te whawhai.

He tino makariri taua pō. Kei te mārama mai hoki ngā pātiki mākū i ngā rārangi ahi. Kei te whiti mai hoki te marama, i ahau e tatari ana, e mātakitaki atu ana i aku wāhi huna, mō ngā wā o te pouri kia taea e au te ngōki haere mā rō poharu me te wai, mai i tētahi tahataha ki tētahi manga, mai i tētahi manga ki tētahi karapata pakaru, ā, tae noa atu ahau ki tō mātou topuni—ko ahau tonu te mea whakamutunga ki te hoki mai.

I tahuri aku tuākana ki te rapu haere i ahau. I haramai rāua ki te āwhina i ahau. Ko tētahi kei te katakata, ko tētahi kāre i te kata. Ko tētahi kei te mīharo ki ahau, ko tētahi kei te mīharo ki te Atua.

Tokotoru mātou i hoki mai. E rua rau mātou i haere atu ki te whawhai, e ono tekau mā ono katoa mātou i hoki mai. Nō te rangi kē o muri mai ahau ka mōhio mō tērā o ō mātou kaihana a Tipu.

Ko te whakapae hoki i tau ki runga ki te awa, ki ngā mahi a Tawhirimātea, ki te marama, ki te maunga hoki me ōna whatu rau.