Od autorki

Osiemnaście miesięcy trwało małżeństwo Henryka z Katarzyną Howard. Została oskarżona o zdradę z dworzaninem Thomasem Culpeperem. Twierdzono także, że miała kochanków, zanim poślubiła króla. Została ścięta razem z Jane Rochford, która ułatwiała jej ten romans.

Henryk nie miał więcej dzieci. Jego szóstą i ostatnią żoną została Katarzyna Parr, dawniej lady Latimer. Bystra i wykształcona Katarzyna przeżyła go, po czym wyszła za mąż za Tomasza Seymoura, który był jej czwartym mężem. Zmarła w połogu, urodziwszy mu córkę.

Po rozwodzie z Anną Kliwijską, swoją czwartą żoną, Henryk utrzymywał z nią serdeczne stosunki. Nadał jej ziemie, w tym część majątku skonfiskowanego Tomaszowi Cromwellowi, dzięki czemu żyła dostatnio i nie przejawiała chęci powrotu do rodzinnego kraju. Przeżyła byłego męża o dziesięć lat.

Henryk żył jeszcze siedem lat po śmierci Cromwella; był chory, niesprawny i niebezpieczny. Wypowiedział wojnę Francji i obniżył wartość pieniądza. Jego syn wstąpił na tron w wieku 9 lat z Edwardem Seymourem jako lordem protektorem. W czasie rządów Edwarda w Anglii umocnił się protestantyzm, ale Edward zmarł w wieku 15 lat, prawdopodobnie na gruźlicę, i na tronie zasiadła jego siostra Maria. Podjęła próbę przywrócenia rzymskiego katolicyzmu. Swoim lordem kanclerzem mianowała Stephena Gardinera, a Reginald Pole wrócił z długiego wygnania i został jej arcybiskupem Canterbury. Thomasa Cranmera, Hugh Latimera i wielu innych spalono na stosie jako heretyków.

Matka Reginalda Pole’a, hrabina Salisbury, pozostała w Tower po śmierci Cromwella i została ścięta w 1541 roku. Geoffrey Pole uzyskał uniewinnienie, ale uciekł do Rzymu i wrócił do Anglii dopiero wtedy, gdy Maria odziedziczyła koronę. Zmarł w 1558 roku, osierocając jedenaścioro dzieci.

Z czasem Henryk pożałował śmierci Cromwella i przyznał Grzegorzowi tytuł baronowski z nowej kreacji. Grzegorz pojawiał się czasem na dworze królewskim, ale prowadził ciche i spokojne życie w Launde Abbey. Zmarł młodo, a jego żona Elizabeth ufundowała mu wspaniałą płytę nagrobną, którą do dziś można oglądać w tamtejszej kaplicy. Także Richard Cromwell przetrwał pohańbienie swojego wuja. Jako dworzanin służył w prywatnym apartamencie królewskim i na wojnie z Francją. Zmarł w 1545 roku jako zamożny człowiek. Jego praprawnuk Oliver Cromwell został lordem protektorem pierwszej republiki.

Anzelma i Jenneke są postaciami fikcyjnymi. Uważa się, że Tomasz Cromwell miał z nieprawego łoża córkę imieniem Jane, która prawdopodobnie urodziła się niedługo po śmierci jego żony, nie wiemy jednak, kim była jej matka, i nie mamy żadnych przesłanek, żeby się tego domyślać.

Rafe Sadler przetrwał trudne lata po śmierci Cromwella i pozostał w służbie królewskiej niemal do końca swojego osiemdziesięcioletniego życia. Gdy zmarł w 1587 roku, był uważany za najbogatszego plebejusza w Anglii. Jego dom w Hackney, Bricke Place, jest dziś znany jako Sutton House i znajduje się pod opieką National Trust. Sąsiedni dom króla, wcześniej należący do Henry’ego Percy’ego, już nie istnieje.

Thomas Wyatt, podobnie jak Sadler, został aresztowany w 1541 roku. Po zwolnieniu znów służył królowi, zmuszono go jednak, żeby po wielu latach separacji wrócił do żony i zostawił Bess Darrell, która urodziła mu co najmniej jednego syna. Jesienią 1543 roku został posłany do Kornwalii, gdzie miał przywitać cesarskiego posła, niespodziewanie przybywającego do Falmouth. Dostał gorączki, przerwał podróż w Sherbourne i tam zmarł.

William Fitzwilliam zastąpił Cromwella jako lord tajnej pieczęci. W 1542 roku poprowadził zbrojnych do Szkocji, ale zachorował i zmarł, zanim zdążył dojechać do granicy. Nie zostawił dziedziców. Zarówno Thomas Wriothesley, jak i Richard Riche sprawowali urząd lorda kanclerza. Przez resztę życia Henryka kariera Wriothesleya toczyła się chwiejnie. Pod rządami Edwarda został hrabią Southampton i jednym z członków Rady Regencyjnej, później jednak jego pozycja osłabła wskutek zażartych walk frakcyjnych i zmarł w 1550 roku. Richard Riche, który przejął po nim urząd, założył dynastię i ufundował szkołę; zostawił po sobie piętnaścioro dzieci i fortunę.

Artur lord Lisle pozostał w Tower po egzekucji Cromwella. Osiemnaście miesięcy później król podpisał dla niego akt łaski, ale następnego dnia, jeszcze przed uwolnieniem, Lisle zmarł „z radości”. Jego żona Honor Lisle wróciła do Anglii i żyła do 1566 roku. Jej córka Anna Bassett poślubiła Waltera Hungerforda, syna szlachcica, który został ścięty razem z Tomaszem Cromwellem. John Husee pozostał wiernym urzędnikiem garnizonu w Calais i organizował dostawy dla francuskiej kampanii Henryka. Zmarł dwa lata później; listy, które wymieniał ze swoimi pracownikami, a także listy lorda i lady Lisle oraz ich rodzin tworzą unikatową kronikę epoki. Podobnie jak George Cavendish, szlachcic w służbie Wolseya, John Husee jest jednym z największych świadków historii.

Charles Brandon książę Suffolk zmarł w 1545 roku opłakiwany przez swojego przyjaciela króla Henryka. Jego prawnuczką była lady Jane Grey, która zgłosiła pretensje do tronu po śmierci Edwarda i rządziła jako „dziewięciodniowa królowa”, po czym Maria ją zastąpiła, a następnie kazała ściąć.

Henry Howard hrabia Surrey za zdradę stanu został ścięty 19 stycznia 1547 roku. Jego ojciec Norfolk miał trafić na szafot zaraz po nim, 28 stycznia, ale wykonanie wyroku wstrzymano po śmierci króla kilka godzin przed egzekucją. Norfolk zmarł więc we własnym łóżku w wieku osiemdziesięciu lat.

Eustachy Chapuys ciężko pracował w służbie cesarzowi do 1545 roku, po zakończeniu kariery dyplomatycznej zaś służył swojemu władcy radą w sprawach związanych z Anglią. Mieszkał w Leuven, gdzie założył kolegium dla studentów ze swojej rodzinnej Sabaudii. Z nieślubnego łoża miał syna, który zmarł wcześniej od niego. Pozbawiony dziedzica, część zgromadzonego majątku przeznaczył na stypendia dla uczonych z Anglii.

Maria Gwizjuszka, madame de Longueville, która poślubiła króla Szkocji, choć pożądał jej Henryk, zostawiła tylko jedno żywe dziecko, córkę znaną jako Maria królowa Szkotów. Drugi mąż Marii, lord Darnley, był synem lady Małgorzaty Douglas i hrabiego Lennox.

Krystyna Duńska księżna Mediolanu należała do najbardziej fascynujących postaci swoich czasów. W jej długiej karierze było też miejsce na szczęśliwe małżeństwo. W 1555 roku, za rządów Marii, wybrała się w pierwszą podróż do Anglii. Zwiedziła wtedy londyńską Tower, niewątpliwie zdając sobie sprawę, że gdyby poślubiła Henryka, mogłaby odwiedzić twierdzę znacznie wcześniej.

Maria Tudor w końcu wzięła ślub: jej mężem został syn cesarza Filip, który bywał w Anglii tylko wtedy, kiedy musiał, Maria zmarła więc nieszczęśliwa, bezdzietna i raczej nieopłakiwana w 1558 roku. Po niej na tron wstąpiła Elżbieta, córka Anny Boleyn. Dynastia, która zaczęła się podczas bitwy pod Bosworth w 1485 roku, skończyła się w 1603 wraz z jej śmiercią. Elżbieta była ostatnią z linii Tudorów.