1. e maestra mi fu l’anima mia (wł.) — a mistrzynią była mi dusza moja.
2. Roger — Można zmienić imię Roger na inne stosownie brzmiące. [przypis autorski]
3. Antoni Padewski, Antoni z Padwy (1195–1231) — właśc. Ferdynand Bulonne; włoski teolog pochodzenia portugalskiego; franciszkanin, który zasłynął cudami oraz pomocą w odnajdywaniu przedmiotów zaginionych.
4. weturyn (z wł. vetturino) — woźnica.
5. pewny — dziś popr.: pewien.
6. Bachus a. Dionizos (mit. gr. i rzym.)— bóg wina, płodnych sił natury, plonów. Syn Zeusa i Semele, mąż Ariadny.
7. dzwonek loretański — poświęcony dzwonek, którym dzwoniono w czasie burzy w celu odwrócenia piorunów; dzwonki loretańskie miały chronić przed burzą, huraganem, zarazą, pożarem i diabłem.
8. Longobardowie — lud zachodniogermański, którego nazwa pochodzi od łac. longa barba, czyli długa broda. W przeciwieństwie do romańskiej ludności Italii nosili oni długie brody.
9. zapona — zasłona, kotara.
10. austeria (wł.) — gospoda, zajazd.
11. Skaliger — właśc. Scaliger, Julius Caesar a. Giulio Cesare della Scala (1484–1558) działający we Francji humanista wł., adwersarz Erazma z Rotterdamu, autor dzieła o poetyce, opartego na tezach Arystotelesa, botanik.
12. pojrzeć — dziś: spojrzeć.
13. rozciągniony — dziś: rozciągnięty a. rozciągający się.
14. Hannibal (247–183 p.n.e) — wódz kartagiński, jeden z najwybitniejszych przywódców antycznych. Był synem Hamilkara Barkasa, który wychowywał go w nienawiści do Rzymian.
15. poglądać — dziś: spoglądać.
16. Richter, Jean Paul (1763–1825) — właśc. Johann Paul Friedrich Richter, pisarz, jeden z prekursorów romantyzmu niem., ukuł termin Weltschmerz (dosł.: ból świata) na określenie cierpienia związanego z rozpoznaniem niedoskonałości i niesprawiedliwości świata.
17. Mille tendresses, mille amitiés (fr.) — tysiąc czułości, tysiąc pozdrowień.
18. Improwizacja półśpiewem czytanym — wiersz W Weronie Cypriana Norwida.
19. Kapuleti, Monteki — dwa rody wł. nienawidzące się śmiertelnie, znane z tragedii Szekspira Romeo i Julia.
20. deus ex machina (łac.) — dosł.: bóg z maszyny; wprowadzenie na scenę, dzięki odpowiedniej maszynerii, postaci boskiej w celu rozwiązania akcji; jako pierwszy wykorzystał takie rozwiązanie w starożytności Eurypides. Zwrot przen. oznaczający zdarzenie (a. mocny argument) pojawiający się bez logicznego związku z dotychczasowym biegiem myśli lub akcji.
21. Jean Paul — chodzi o Jean Paula Richtera (1763–1825), pisarza niem. okresu romantyzmu.
22. Kobieto, puchu marny! — cytat ten pochodzi z IV cz. Dziadów Adama Mickiewicza.
23. lubo (daw.) — chociaż, choć.
24. italiano (wł.) — Włoch; tu forma M. lm: italiani.
25. per Bacco (wł.) — na Bachusa.
26. Caro Lucio (wł.) — drogi Lucio.
27. caro mio (wł.) — mój drogi.
28. benissimo! (wł.) — doskonale.
29. dzień Wniebowstąpienia Najświętszej Panny Marii — święto obchodzone w kościele katolickim 15 sierpnia.
30. si (wł.) — tak.
31. si, signore — tak, proszę pana.
32. si, signore conte (wł.) — tak, panie hrabio.
33. bravissimo! (wł.) — brawo!
34. va bene (wł.) — to dobrze.
35. piastr (piaster, piastra) — dawna srebrna moneta.
36. piastr (wł.) — także: piaster a. piastra: moneta używana na Bliskim Wschodzie, a także na Cyprze i Sycylii.
37. ave Maria (wł.) — zdrowaś Mario; pierwsze słowa jednej z najpopularniejszych modlitw katolickich.
38. buona notte (wł.) — dobranoc.
39. felicissima notte (wł.) — najlepszej nocy!
40. alea iacla est (łac.) — kości zostały rzucone; słowa te miał wypowiedzieć Juliusz Cezar przekraczając rzekę Rubikon, co oznaczało decyzję rozpoczęcia wojny domowej i walki o pełnię władzy; zwrot używany na określenie jakiegoś stanowczego kroku, śmiałego, przełomowego postanowienia.
41. aerolit — meteoryt kamienny.
42. któremu zwrócił ktoś uwagę, że się wyraża prozą — aluzja do bohatera komedii Moliera Mieszczanin szlachcicem, pana Jourdain, dla którego odkryciem było, że skoro prozą jest wszystko, co nie jest wierszem, on sam od lat mówi prozą, nie wiedząc o tym.
43. skud (wł., z łac. scutum: tarcza) — daw. złota lub srebrna moneta z wizerunkiem tarczy, bita we Włoszech; lir liczył sobie dwadzieścia skudów.
44. pazzo (wł.) — szaleniec, półgłówek.
45. zostawuję — dziś: zostawiam.
46. mistyfikacja — wprowadzenie w błąd, wywiedzenie w pole (często dla ośmieszenia lub wyśmiania).