1. przeorysza — przełożona zakonu żeńskiego.
2. cystersanki — powstała w 1125 r. we Francji żeńska gałąź katolickiego zakonu cystersów.
3. żywo — żwawo, energicznie, emocjonalnie.
4. u drzwi — przy drzwiach, blisko drzwi.
5. naokół — dziś: dookoła, wokół.
6. donieść — tu: przekazać, poinformować.
7. gdzie gdzie już znany był pobyt — dziś: gdzie wiedziano już o pobycie.
8. budzić myśl czegoś — nasuwać na myśl coś, pozwalać przypuszczać coś.
9. pożądać — tu: pragnąć.
10. szkaplerz (łac. scapulare, od scapula: ramiona, barki, plecy) — wierzchnia część habitu w postaci szerokiego płata materiału, z otworem na głowę.
11. Agnus Dei (łac.) — Baranek Boży; metaforyczne wyobrażenie Chrystusa Zbawiciela.
12. szaserzy (z fr. chasseur: strzelec, myśliwy) — typ piechoty, a następnie lekkiej kawalerii, istniejący w armii fr. od połowy XVIII w.; oddziały strzelców konnych na wzór fr. posiadało również wojsko Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego.
13. insurekcja (z łac. insurectio: powstanie, od insurgere: buntować się, powstawać przeciw komuś) — tu: insurekcja kościuszkowska, polskie powstanie narodowe wywołane w 1794 r. po drugim rozbiorze Polski, dokonanym przez Rosję i Prusy w r. 1793.
14. Jadwiga — w oryginale imię bohaterki brzmi „Hermenegilda”, co pozwoliliśmy sobie zmienić.
15. sztuczny (daw.) — zgodny z prawidłami sztuki (tu: lekarskiej); wyszukany, specjalistyczny.
16. Podróż twoja (...) w kraju była — w oryginale po polsku.
17. kląć się — zaklinać się.
18. Kalaf Gozziego uderzony wzrokiem Turandot — w commedii dell’arte Carlo Gozziego (1720–1806) Księżniczka Turandot z 1762 r., napisanej na kanwie baśni perskiej ze zbioru Baśnie z tysiąca i jednej nocy, książę Kalaf zakochuje się od pierwszego wejrzenia w okrutnej chińskiej księżniczce Turandot, skazującej na śmierć wszystkich kandydatów do jej ręki, którzy nie odgadną zadawanych przez nią trzech zagadek; Księżniczkę Turandot przetłumaczył na niem. Friedrich Schiller. Znacznie później na podst. sztuki Gozziego powstała sławna, nieukończona opera Giacomo Pucciniego (1858–1924), uzupełniona przez Franco Alfana, miała premierę dopiero w 1926 r.
19. ordynans — w daw. wojsku niższy rangą żołnierz pozostający w dyspozycji oficera do wszelkiego rodzaju posług, takich jak utrzymanie w czystości munduru i butów, przenoszenie przedmiotów, sprzątanie kwatery itp.
20. pomieścić — dziś: umieścić.
21. znajdując się wobec — przebywając z
22. uważał (...) tę scenę jako (...) atak — dziś: uważał tę scenę za atak.
23. symptomat — objaw, symptom.
24. uważać (...) jako — dziś: uważać za.
25. idée fixe (fr.) — natrętna myśl, pomysł, stale powracający, najczęściej nierealny.
26. Posillipo — niegdyś miejscowość nadmorska pod Neapolem, dziś willowa dzielnica Neapolu.
27. kameduli — zgromadzenie zakonne utworzone ok. 1012 przez św. Romualda z Camaldoli.
28. pomieszczony — dziś: znajdujący się.