Chapter 10: Fan en idool

1. Vooraf

We leven in een maatschappij waarin beroemdheden een belangrijke rol spelen. Nederlandse en Vlaamse celebrities worden ook wel Bekende Nederlanders (BN’ers) en Bekende Vlamingen (BV’s) genoemd.

1. Kun jij enkele BN’ers en BV’s noemen?
2. Ben jij fan van een celebrity, bijvoorbeeld van een bekende zanger of zangeres, acteur, televisiepresentator, of sportman of -vrouw? Ben je vroeger wel eens fan geweest?
3. Waaraan kun je een echte fan herkennen? Denk bijvoorbeeld aan hun uiterlijk en gedrag.
4. Is het wel gezond om een fan te zijn?
5. Zijn ‘fans’ een typisch verschijnsel van de moderne maatschappij met haar celebrity culture? Of kun je historische parallellen bedenken?

  Over de teksten

De eerste tekst is een analyse van het verschijnsel ‘fan’ in het algemeen en van de Nederlandse context in het bijzonder. De tekst werd gepubliceerd in NRC Handelsblad. In de fragmenten van de tweede tekst vertellen twee Nederlands over hun idolen: Hafid Bouazza is een bekend schrijver en Cor Vemeulen is illustrator en vormgever. Deze fragmenten verschenen in een populairwetenschappelijk tijdschrift over psychologie.

2. Teksten, woordenschat en vragen

Tekst 1	De ware fan dweept om te leven
	Het overvolle bestaan van de moderne aanbidder

Fan en idool hebben een intieme relatie. De moderne fan ontleent zijn identiteit aan de aanbedene. In de devote verering van sporthelden en artiesten klinken de echo’s door van de heiligenverering uit vroeger eeuwen.

Het leven van de fan is rijk gevuld. Alles wordt beheerst door de vereerde held. De aanbeden persoon hoeft daar niets van te weten – al zou het heerlijk zijn als dat wel zo was. Stel je voor dat je idool persoonlijk laat merken met welk gedrag je zijn eeuwige sympathie kunt verwerven. Maar meestal moet je dat zelf verzinnen. En dan kun je kiezen voor kleren die de verering markeren. T-shirts met een foto, tatoeages en ook imitaties van kleding en gedrag van het idool maken duidelijk wie je bent. Daar mag geen twijfel over bestaan, want zonder die merktekenen ben je niemand.

Deze intieme relatie kan thuis verder uitgebouwd worden tot echte devotie. Dan krijgt de woning het karakter van een gewijde plaats, met altaren in huiskamer en slaapvertrek. Daar kunnen de verzamelde souvenirs als relikwieën uitgestald worden. Hoogtepunten zijn kleren of voorwerpen die in het bezit van de held zijn geweest. Het mooist is een haarlok. Maar ook vluchtig door hem aangeraakt of gesigneerd materiaal, bijvoorbeeld een kledingstuk van jezelf, verdient het om op een voetstuk te staan. Op die manier is de geest van het idool binnen handbereik.

Zulk gedrag vertoont echo’s van heiligenverering uit vroeger eeuwen. Het lichamelijke in deze devotie is de kern van de zaak. De gelovige probeert zo dicht mogelijk bij de aanbedene te komen, met als gedroomde voltooiing de eenwording met de heilige. Dat kon zich heel letterlijk voltrekken. De lichamen van heiligen blijken nogal eens aangebeten te zijn door vereerders, die op die manier de eenwording met het object van hun toewijding dachten te kunnen realiseren. Als het niet anders kon, stelde men zich tevreden met het koesteren van stukjes haar en bot. Telkens liep het stoffelijk overschot het risico geplunderd te worden door de gelovigen, die daarmee niet alleen hun eigen heil probeerden zeker te stellen maar ook wilden profiteren van de mirakelen die zich rond zo’n relikwie zouden manifesteren. Bij Antonius van Padua, de beroemde heilige uit de dertiende eeuw, had men het gemunt op een stukje teen, een deel van een oor en vooral fragmenten van zijn tong – die moest gezien zijn uitzonderlijke begaafdheid als spreker beslist geheiligd zijn. Daarom liet de overheid hem in zijn laatste jaren vergezeld gaan van lijfwachten, die hem moesten beschermen tegen zijn aanbidders.

Moderne varianten van dergelijke pogingen tot versmelten met de aanbedene zijn te herkennen in het hardnekkige stalken, waaronder de grote sterren te lijden hebben. Daarbij kunnen de frustraties over de nooit gerealiseerde eenwording zelfs uitlopen op moord zoals in het geval van John Lennon. Evenals de heilige verstrekt het idool identiteit, en niet zo’n beetje ook. Bovendien stralen de torenhoge kwaliteiten van het idool af op de fan. Net als bij de verering van heiligen, kan hij daarvan genieten te midden van zijn medefans. De eenzame fan bestaat niet, in tegenstelling tot het idool, waarvan er uiteraard maar één kan zijn.

In Nederland lijkt het gedrag van fans een paar eigen accenten te hebben. Zo valt buitenlanders meteen op dat sporthelden hier gebruikt worden om Holland een woordje mee te laten spreken in de wereld. De aardbol wordt oranje geverfd om onze jongens en meisjes aan te sporen zich van de wereldhegemonie te verzekeren in de sporten waar we goed in zijn. En de fans dossen zich uit in de vreemdste kostuums, waarin altijd het oranje of rood-wit-blauw domineert. Dat moet tot de compensaties behoren voor de gemiste grootheid van de Gouden Eeuw en de VOC, kortom voor de tijden dat de wereld nog naar ons luisterde.

Verder wordt hiermee de lacune gevuld van een gemankeerd staatsnationalisme. Neder-landers worden nogal lacherig van de hand op het hart tijdens het hijsen van de nationale vlag en het tot vervelens toe zingen van een martiaal volkslied. In Nederland werkt het Wilhelmus niet als uiting van nationalisme, maar als uiting van saamhorigheidsgevoel. Dat leeft heel sterk. Daarom hechten we eraan dat de tekst onbegrijpelijk is en blijft. We hebben geen behoefte aan tromgeroffel op het gebeente van de voorvaderen, het moet gezellig blijven. De melodie is voldoende.

In dat patroon past alleen de verering van sporthelden, niet die van militaire helden en politieke leiders. Sporthelden moeten de fan suggereren dat hij normaal gesproken ook zulke topprestaties kan verrichten, en dat alleen wat toevalligheden een dergelijke carrière in de weg staan. Hoe gewoner de sporthelden doen bij de presentatie van hun uitzonderlijke talent, hoe populairder ze kunnen worden. Ook op de fiets naar huis gaan en het kleineren van de eigen prestaties als gewoon geluk dragen daartoe bij. In een nog niet zo ver verleden werden meervoudige wereldkampioenen schaatsen uitzinnig vereerd, omdat ze zo gewoon waren gebleven. Twee keer gaven zulke kampioenen te kennen dat zij na hun schaatscarrière graag postbode wilden worden. Zo horen wij het graag. En de laatste winnaars van de Elfstedentocht waren respectievelijk veehouder en spruitjesteler, oer-Hollandse beroepen die kennelijk uitnodigen tot het leveren van topprestaties als bijbaan. De Nederlandse fan wil zich in hoge mate kunnen identificeren met zijn idool.

Woordenschat bij tekst 1

dwepen met (ww.)	to be fanatical about, to idolise Katrijn dweept al jaren met die beroemde zanger. Ze is zijn grootste fan.
aanbidder (de, -s)	worshipper, admirer
aanbedene (de, -n)	person who is worshipped, admired Toen Katrijn eindelijk haar idool ontmoette, zei ze niets tegen de aanbedene. Daarvoor was zij als aanbidder plotseling veel te verlegen.
vereren (ww.)	to worship, to adore Katholieken vereren de maagd Maria, maar protestanten doen dat niet.
verwerven (ww., onr.)	to acquire Het verwerven van kennis en vaardigheden is een van de belangrijkste doelen van de school en universiteit.
merkteken (het, -s/-en)	identifying mark Die tatoeage op haar arm is een duidelijk merkteken dat zij een enorme fan van de popzanger is.
uitbouwen (ww.)	to develop, to expand Deze winkel heeft zijn assortiment uitgebouwd. Eerst verkochten ze alleen schoenen. Nu verkopen ze ook schaatsen.
gewijd	sacred Een kerk is een gewijde plek.
uitstallen (ww.)	to display, to exhibit (goods for sale) Op de markt stallen de marktverkopers de spullen die ze verkopen uit op lange tafels.
vluchtig	briefly, quickly, casually Toen Katrijn haar idool ontmoette keek hij haar vluchtig aan. Het duurde niet lang, maar toch zou zij die blik nooit vergeten.
voetstuk (het, -ken)	pedestal Je kunt wel zeggen dat zij die zanger op een voetstuk plaatste. Alles wat hij deed was goed.
binnen handbereik (vaste verb.)	within reach In de sportschool houdt hij altijd een flesje water binnen handbereik.
voltooiing (de, -en)	completion Morgen wordt de voltooiing van het nieuwe stadhuis gevierd met een groot vuurwerk.
eenwording (de, -en)	unification De eenwording van Duitsland vond plaats in 1871. De talloze onafhankelijke Duitse landen verenigden zich toen in één grote Duitse Bond.
zich voltrekken (ww., onr.)	to take place, to occur De Duitse hereniging voltrok zich in 1990. Toen vormden Oost- en West-Duitsland opnieuw een eenheid nadat ze tijdens de Koude Oorlog van elkaar waren gescheiden.
nogal eens	quite often Het gebeurt nogal eens dat mannen en vrouwen de rollen in het huishouden op een traditionele manier verdelen.
aanbijten (ww., onr.)	to eat into, to gnaw at Ik heb een cavia en die vindt elektriciteitskabels erg lekker. Bijna alle kabels in mijn huis zijn aangebeten.
toewijding (de, g. mv.)	devotion, dedication Zij deed iedere dag vol toewijding haar huiswerk.
stoffelijk overschot (het, -ten)	human remains, (dead) body De identiteit van het stoffelijk overschot van de man die vorige week in de Maas werd gevonden, is inmiddels bekend.
heil (het, g. mv.)	welfare, salvation In de jaren ’50 zochten veel gastarbeiders hun heil in Nederland.
het gemunt hebben op (iets of iemand) (vaste verb.)	to be after (something or someone) Ernst Stavro Blofeld heeft het gemunt op het leven van geheim agent 007.
begaafdheid (de, -heden)	talent De meeste mensen hebben een normale begaafdheid. Slechts een klein percentage van de bevolking is hoogbegaafd.
beslist	definitely, certainly Maak je geen zorgen, Bas, Sinterklaas komt dit jaar beslist bij je langs.
vergezellen (ww.)	to escort, to accompany Tijdens haar vliegreis naar Amerika in 1952 werd Koningin Juliana vergezeld door haar man Prins Bernhard.
lijfwacht (de, -en)	bodyguard Beiden hadden ook een persoonlijke lijfwacht, die steeds in hun buurt bleef.
poging (de, -en)	attempt Als je met je pinpas wilt betalen, heb je drie pogingen om de juiste pincode in te toetsen.
versmelten (ww., onr.)	to melt together, to amalgamate, to blend In Fusion worden verschillende muziekstijlen met elkaar vesmolten. Jazz en rock versmelten bijvoorbeeld tot jazzrock.
hardnekkig	persistent, stubborn Hij heeft sinds een jaar hardnekkige slaapproblemen die maar niet willen verdwijnen. Het lukt hem niet om in slaap te komen.
te lijden hebben onder (iets) (vaste verb.)	to suffer from (something) Hij heeft ernstig te lijden onder zijn slaapprobleem. Overdag kan hij zich moeilijk concentreren en als hij ‘s nachts wakker ligt, is hij erg gefrustreerd.
uitlopen op (ww., onr.)	to result in Zijn immense devotie voor de popzanger liep uit op een persoonlijke crisis en een dure therapie.
verstrekken (ww.)	to provide In Nederland wordt aan heroïneverslaafden soms gratis methadon verstrekt.
en niet zo’n beetje ook (vaste verb.)	more than a little (expression that strengthens what has been said before) Het stinkt in huis, en niet zo’n beetje ook. Wanneer is de kattenbak voor het laatst verschoond?
afstralen op (ww.)	to reflect on De goede eigenschappen van een heilige stralen af op zijn vereerders.
een woordje meespreken (vaste verb.)	to have influence Tijdens de Gouden Eeuw sprak Nederland een woordje mee.
aansporen (ww.)	to motivate, to incite, to urge De overheid probeert de mensen aan te sporen om na te denken over hun eetgedrag, omdat obesitas een groeiend probleem is.
zich verzekeren van (ww.)	to secure, to assure oneself of Voordat de minister-president zijn plannen bekendmaakte, had hij zich verzekerd van de steun van de leider van de oppositie.
zich uitdossen (ww.)	to dress up Met carnaval dossen de mensen zich vaak heel vreemd uit.
lacune (de, -s)	hiatus, gap Onze kennis van de menselijke hersenen vertoont grote lacunes.
gemankeerd	flawed Zelf vond hij dat hij een gemankeerd docent was, maar zijn leerlingen dachten daar anders over.
hijsen (ww., onr.)	to hoist, to lift Op het commando van de kapitein hesen zij de zeilen.
tot vervelens toe (vaste verb.)	ad nauseam Ik heb steeds dezelfde droom. Hij herhaalt zich iedere nacht tot vervelens toe.
saamhorigheidsgevoel (het, -gevoelens)	sense of solidarity, sentiment of unity Sommige mensen denken dat het koningshuis nodig is om het Nederlandse saamhorigheidsgevoel te stimuleren.
hechten aan (ww.)	to find (something or someone) important Veel mensen hechten aan een goede balans tussen werk en hun privé-leven.
tromgeroffel (het, g. mv.)	drumroll In het circus hoor je op spannende momenten vaak tromgeroffel.
gebeente (het, -s/-n)	bones, skeleton Het gebeente is de verzameling van alle beenderen van een mens of een dier.
toevalligheid (de, -heden)	coincidence Het was geen toevalligheid dat zij die dag elkaar ontmoetten. Een gezamenlijke vriend van beide singles had de ‘toevallige’ ontmoeting zorgvuldig gepland.
kleineren (ww.)	to belittle Na de finale van het wereldkampioenschap voetbal kleineerden de kranten het Nederlands elftal en hun spel.
uitzinnig	deliriously, wildly, frantically Voor de festiviteiten had zij zich uitzinnig uitgedost.
(iets) te kennen geven (vaste verb.)	to indicate (something) De minister heeft te kennen gegeven dat hij ontslag neemt.
veehouder (de, -s)	cattle farmer De veehouder was altijd blij als het mooi weer was; zijn koeien mochten dan de hele dag naar buiten.
spruitjesteler (de, -s)	grower of Brussels sprouts Ook al is Jan spruitjesteler, zelf lust hij ze absoluut niet!

Vragen bij tekst 1

1. In de eerste twee alinea’s beschrijft de auteur de kenmerken van de moderne fan.
   1. Waarnaar verwijst ‘dat’ in de zin: ‘Maar meestal moet je dat zelf verzinnen’ (eerste alinea)?
   2. Welke twee kenmerken van de moderne fan worden in de eerste twee alinea’s beschreven?
2. In de derde alinea beschrijft de auteur de heiligenverering uit de middeleeuwen.
   1. Wat is volgens de tekst de essentie van de heiligenverering uit de middeleeuwen?
   2. Op welke twee manieren probeerden de gelovigen dit ideaal te bereiken?
3. In de vierde alinea worden enkele overeenkomsten gegeven tussen de moderne heldenverering en de heiligenverering van vroeger. Welke zijn dat?
4. In de tweede helft van de tekst wordt de Nederlandse fan besproken. De tweede helft van de tekst begint met de zin: ‘In Nederland lijkt het gedrag van fans een paar eigen accenten te hebben.’ Dit heeft vooral betrekking op de verering van sporthelden.
   1. Welke functie hebben sporthelden in Nederland?
   2. Waarom hebben zij die functie, volgens de auteur? Noem twee redenen.
5. De auteur schrijft dat Nederlanders het belangrijk vinden dat de tekst van hun volkslied, het Wilhelmus, onbegrijpelijk is.
   1. Leg uit waarom zij dat volgens de auteur belangrijk vinden.
   2. Denk je dat deze analyse klopt?
6. Volgens de auteur genieten sporthelden in Nederland een grotere populariteit dan andere helden zoals militairen en politieke leiders.
   1. Wat is de belangrijkste factor die de kans bevordert dat een held populair wordt?
   2. Welke voorbeelden geeft de auteur hiervan?

Tekst 2	Hafid Bouazza is schrijver:
	‘Als ik schrijf, spookt Nabokov vaak door mijn hoofd’

Ik was 16 of 17 jaar toen ik voor het eerst een boek van Nabokov las. Ik vond hem meteen een genie. Hij zorgde voor een radicale omslag in de manier waarop ik over schrijven dacht. Nabokov kan de dagelijkse wereld zo weergeven dat deze totaal nieuw wordt. Hij observeert dingen extatisch, alsof alles een groot wonder is. In Pnin beschrijft hij bijvoorbeeld de glinstering in de ogen van een vrouw als: ‘As if a spatter of sun and sea had got between your own eyelids.’

Ik zie hem als een groot voorbeeld dat veel invloed heeft gehad op mijn manier van schrijven. In Nabokovs werk is de visuele ervaring bijvoorbeeld heel belangrijk en intens. Dat is ook in mijn werk zo. Als ik schrijf, spookt hij vaak door mijn hoofd, ben ik me voortdurend bewust van zijn stijl en zijn metaforen. Om die reden besloot ik om hem minder te gaan lezen. Ik wilde me losrukken van zijn invloed, mijn eigen weg gaan. Pas in Salomon, mijn laatste boek, is me dat echt gelukt.

Over zijn leven heb ik wel wat gelezen, maar daar gaat het mij niet om. Dwepen met iemands werk vind ik prima, maar zodra je met iemands persoonlijkheid gaat dwepen, krijgt dat gevaarlijke kantjes. Voor je het weet, slaat zoiets om in het slaafs volgen van een geestelijk leider.

Met zijn persoon voel ik me in één opzicht verwant. Over hem wordt vaak de discussie gevoerd of hij als een Russische of als een Engelse schrijver gezien moet worden. Hij was Rus van geboorte, maar heeft in beide talen geschreven. Dezelfde discussie wordt over mij gevoerd: ben ik een Marokkaanse of een Nederlandse schrijver? Nabokov heeft in mijn ogen het volmaakte antwoord gegeven: ‘Er is maar één manier van schrijven en dat is schrijven uit talent. De identiteit van de schrijver is zijn stijl.’

Cor Vermeulen is illustrator en vormgever:

‘Elvis geeft me kracht en troost’

Het begon allemaal toen ik een jaar of 7 was. Ik kwam een friettent binnenlopen en op dat moment draaide de jukebox ‘One night with you’. Ik was diep onder de indruk. Die stem! De volgende dag kwam ik er weer om het plaatje te draaien en al snel raakte ik er helemaal verslaafd aan. Op een dag kreeg ik het plaatje cadeau van de eigenaar. ‘Wat ontzettend aardig,’ dacht ik toen. Maar later snapte ik dat hij waarschijnlijk helemaal gek van me werd.

Toen ik voor het eerst een foto van Elvis zag, raakte ik helemaal de kluts kwijt. Die kleding, die lok zo naar voren, die lach. Ik vond hem volmaakt en dat gevoel is nooit meer overgegaan.

Sommige mensen denken dat ik heel erg mijn best doe om op Elvis te lijken. Zelf ervaar ik dat niet zo. Ik draag wat ik mooi vind. Omdat de kleding van Elvis helemaal mijn smaak is, zal wat ik koop best op zijn stijl lijken. Maar ik heb nooit zijn foto’s bestudeerd om zijn kledingstijl zoveel mogelijk te kunnen imiteren.

Ik heb geen idee waarom Elvis zo belangrijk voor me is. Het is gewoon een heel sterk gevoel. Hij is een bron. Hij inspireert me, geeft me kracht en troost. Als ik chagrijnig ben en ik draai een plaatje van hem, dan voel ik me meteen weer goed. Een keer heb ik hem tijdens een concert van heel dichtbij gezien. Het was net alsof ik Christus zag, zo diep gaat het. Maar waarom? Misschien heeft het ermee te maken dat ik een dromer ben. Ik houd heel erg van sprookjes, van mooie, protserige droomwerelden. Ik vind Elvis niet alleen als persoon en zanger fascinerend, maar ook de hele wereld die hij om zich heen heeft gecreëerd. Met zijn witte pakken met glitters en hoge kragen, Graceland . . . Hij is the King van een sprookjeswereld én hij bestaat echt.

Woordenschat bij tekst 2

spoken (ww.)	to haunt Mijn ex spookt nog steeds door mijn hoofd. Ik kan haar niet vergeten.
omslag (de, -slagen)	(radical) change De omslag van het weer was dramatisch. De zonneschijn van de afgelopen dagen veranderde plotseling in een stevige storm en harde regen.
glinstering (de, -en)	sparkle Als ’s avonds de zon ondergaat, kun je de reflectie van het zonlicht op de zee zien. De glinstering van het rode licht op het water is prachtig!
losrukken (ww.)	to tear loose, to tear away Zij had een pen in haar hand. Maar toen rukte een vreemde jongen de pen los en rende weg.
omslaan (ww., onr.)	to change (radically) Gisteren is het weer plotseling omgeslagen. Het was zo mooi, maar om half acht begon het te regenen en te waaien.
verwant	related Hoewel zij dezelfde achternaam hebben, zijn ze niet aan elkaar verwant.
volmaakt	perfect Evelien kan heel goed bakken. Haar appeltaart is volmaakt.
friettent (de, -en)	chip shop Dirk gaat veel te vaak naar de friettent. Hij is nu moddervet.
de kluts kwijt raken (vaste verb.)	to get confused Toen Katrijn tegen Jan zei dat ze hem aardig vond, raakte hij helemaal de kluts kwijt. Was ze misschien verliefd op hem?
lok (de, -ken)	lock (of hair) Jan was verliefd op Katrijn. Hij kon haar blonde lokken niet vergeten.
chagrijnig	miserable, sulky Wat was hij chagrijnig toen hij hoorde dat hij niet voor zijn rijexamen was geslaagd!
sprookje (het, -s)	fairy tale Hans en Grietje en Sneeuwwitje zijn twee bekende sprookjes. Sprookjes beginnen altijd met: ‘Er was eens . . .’ en ze eindigen met: ‘En ze leefden nog lang en gelukkig.’
protserig	flashy, gaudy, kitschy Katrijn vind dat haar handtasjes niet protserig mogen zijn, maar juist sober. Dat vindt ze chic.
kraag (de, kragen)	collar Stijlvolle Italiaanse overhemden met hoge kragen zijn erg in de mode.

Vragen bij tekst 2

1. Op welke punten is Nabokov een voorbeeld voor Bouazza als schrijver? Noem er drie.
2. Bouazza spreekt over het fenomeen ‘dwepen’.
   1. Wat is volgens hem het gevaar van dwepen?
   2. Hoe gaat hij daar zelf mee om?
3. Wat vindt Vermeulen zo fascinerend aan Elvis? Noem minstens drie punten.
4. Hoe beschrijft Vermeulen zijn verering voor the King?
5. Hoe zou jij het verschil tussen Bouazza en Vermeulen omschrijven?

3. Woordenschatoefeningen

1. Welk woord hoort niet in het rijtje thuis en waarom?
   1. nogal eens – tamelijk vaak – regelmatig – vluchtig
   2. kleineren – aanbidden – dwepen – vereren
   3. afmaken – afstralen – afronden – voltooien
   4. gebeente – stoffelijk overschot – skelet – botten
   5. verwerven – zich verzekeren van – ontvangen – omslaan
   6. uitbouwen – uitdossen – uitbreiden – ontwikkelen
   7. uitlopen op – zich voltrekken – gebeuren – plaatsvinden
   8. aansporen – stimuleren – losrukken – motiveren
   9. omslag – wijziging – poging – verandering
   10. volmaakt – hardnekkig – perfect – ideaal
   11. toewijding – enthousiasme – verering – toevalligheid
   12. een woordje meespreken – vertellen – te kennen geven – meedelen
2. Welke woorden drukken tegengestelde begrippen uit? Verbind een woord uit de eerste kolom met een woord uit de tweede kolom.

   verstrekken volmaakt vergezellen chagrijnig versmelten beslist protserig koesteren uitdossen uitstallen in hoge mate letterlijk

   sober kleineren verwerven nauwelijks gemankeerd verlaten verbergen uitkleden vrolijk splitsen figuurlijk vermoedelijk

3. Veel werkwoorden hebben een afgeleide vorm voor personen. Van aanbidden is bijvoorbeeld afgeleid: aanbidder, dat wil zeggen: de persoon die aanbidt, en aanbedene, dat wil zeggen: de persoon die wordt aanbeden. Wat zijn de woorden voor personen die zijn afgeleid van de volgende werkwoorden? Controleer je antwoorden eventueel in een woordenboek.
   1. vereren
   2. dwepen
   3. geloven
   4. bewonderen
   5. liefhebben
4. Bestudeer de onderstaande lijst met woorden en uitdrukkingen uit de teksten.

   het gemunt hebben op – omslaan – uitbouwen – hechten aan – tot vervelens toe – in de weg staan – omslag – dwepen met – binnen handbereik – te kennen geven – chagrijnig – vergezellen – hardnekkig – een woordje meespreken – de kluts kwijt zijn – uitlopen op – begaafdheid – zich voltrekken – zich uitdossen – en niet zo’n beetje ook

   1. Vul de ontbrekende woorden in onderstaande zinnen in. Let op dat je de juiste vorm en woordvolgorde gebruikt.

      Als fan bouw je een intieme relatie op met je idool, die wordt gemarkeerd door allerlei merktekenen zoals kleding en tatoeages. Die relatie kun je . . . (1) tot echte devotie door van je huis één groot altaar te maken voor de verering van de aanbedene. Je held is op die manier altijd . . . (2).

      Toen de schoolarts John . . . (3) dat zijn . . . (4) voor wiskunde niet meer dan gemiddeld was en dat hij dus helemaal niet zo goed was in wiskunde als hij altijd had gedacht, werd John opeens heel . . . (5). Wat was hij ontevreden! John wilde beslist geen gemiddelde leerling zijn.

      Op 11 september 2001 . . . (6a) negentien terroristen van Al Qaida . . . (6b) de Twin Towers. Die dag . . . (7) een grote ramp: de torens van het World Trade Centre stortten in elkaar. Deze gebeurtenis leidde tot een . . . (8) oorlog in Afganistan en in Irak. Ook Nederland deed mee aan de ‘oorlog tegen het terrorisme’ door soldaten naar de Afghaanse provincie Uruzgan te sturen. In 2010 was er echter een grote . . . (9) in het Nederlandse beleid: de missie in Afghanistan werd stopgezet.

      Over de hele wereld zien we het weer veranderen. Het wordt warmer en we krijgen steeds meer te maken met extreme weersomstandigheden zoals hevige wind, felle neerslag en langdurige droogte. Het klimaat . . . (10).

   2. Vervang in de onderstaande zinnen het schuingedrukte woord met een van de resterende synoniemen uit de woordenlijst. Let op dat je de juiste vorm en woordvolgorde gebruikt.
      1. Er zijn maar weinig landen die belangrijk zijn in de wereldpolitiek.
      2. Hij is heel erg intelligent.
      3. Met carnaval heeft zij zich verkleed als smurfin. Haar vriendje ging als brilsmurf.
      4. Zij vindt een eerlijke verdeling van de huishoudelijke taken belangrijk in een goed huwelijk.
      5. De ontspannen houding van de voorzitter van de vergadering belemmerde een goede discussie.
      6. Het Nederlands elftal had in de weken voor het WK weinig getraind. Dat gebrek aan voorbereiding leidde tot een grote nederlaag in de wedstrijd tegen België.
      7. Het beleid van de regering veranderde radicaal toen de extreemrechtse oppositiepartij zijn leider kwijtraakte.
      8. Daar werd in de Nederlandse kranten voortdurend over geklaagd. 9. De auteur van dat succesvolle boek is een grote fan van de naturalistische romans van Emile Zola.
      9. De beroemde popzanger werd altijd begeleid door twee lijfwachten en een chauffeur.
5. Vaste verbindingen en vaste preposities
   1. Reconstrueer de twaalf vaste combinaties uit het onderstaande schema. Ze komen allemaal in de tekst voor. Kies uit elke kolom telkens één woord of woordcombinatie. Gebruik elk(e) woord(combinatie) slechts één keer.

      de	afstralen	hebben	aan
      een	dwepen	hebben	aan
      het	gemunt	kwijt zijn	onder
      te	hechten	meespreken	met
      tot	kluts		op
      zich	lijden		op
      –	uitlopen		toe
      –	vergezeld		van
      –	verslaafd		van
      –	vervelens		van
      –	verzekeren		–
      –	woordje		–

   2. Maak nu een zin van minstens acht woorden met elke woordcombinatie.
6. Herhalingsoefening. Deze oefening herhaalt de woordenschat uit hoofdstuk 7 tot en met 9.
   1. Vul het juiste werkwoord in de zinnen in. Kies uit de onderstaande vijf alternatieven.

      aanpakken – vermijden – prijsgeven – tornen aan – aanmoedigen

      1. Hij heeft een groot geheim dat hij niet wil . . . : hij heeft gezworen dat hij het nooit aan iemand zal vertellen.
      2. Roos wil achter zijn geheim komen, maar ze weet niet hoe ze dat moet. . . . Kan ze het hem gewoon direct vragen, of moet ze iets slims verzinnen?
      3. Misschien moet ze hem . . . om veel bier te drinken. Misschien vertelt hij zijn geheim als hij dronken is.
      4. Maar eigenlijk wil ze niet . . . zijn integriteit.
      5. Ook vindt ze het geen goed idee om te liegen: dat wil ze. . . .
   2. Kies telkens het juiste substantief uit de drie alternatieven.
      1. Het filmpje dat hij op YouTube zette, was een enorme verrijking/mislukking/ vuilspuiter. Dat fiasco was vooral te danken aan de abominabele geluidskwaliteit.
      2. Het is de aanpak/bereidheid/plicht van iedere burger om op tijd zijn belastingen te betalen.
      3. Opstandigheid/preutsheid/lompheid vindt hij onvergeeflijk. Het is toch niet moeilijk om beleefd te zijn en goede manieren te vertonen?
      4. De grootste overtuiging/uitdaging/inschakeling voor haar is om de Mount Everest te beklimmen. Dat heeft ze altijd al willen doen, maar ze heeft nog veel te weinig ervaring met bergbeklimmen.
      5. Een paar jaar geleden waren John en Margot voorstander/hoeder/getuige van het nieuwe beleid van de regering, maar nu vinden zij dat beleid niet meer zo’n goed idee.
   3. Vul de prepositie in die hoort bij deze vaste verbindingen.
      1. Dat zij een fan is van die populaire zanger heeft niets te maken . . . zijn uiterlijk. Het gaat om zijn stem.
      2. Als ze met hem zou trouwen, heeft ze gisteren op Twitter beweert, dan zou ze hem nooit . . . de steek laten.
      3. Als popster is het beter om je niets aan te trekken . . . de uitingen van je fans op het Internet want zij zeggen soms de vreemdste dingen.
      4. Ook is het beter als je het hoofd kunt bieden . . . de sensationele artikelen die verschijnen in de roddelpers.
      5. De journalisten die in roddelbladen schrijven, beweren vaak . . . hoog en . . . laag dat BN’ers bepaalde dingen hebben gedaan die ze in werkelijkheid niet hebben gedaan.

4. Spreekoefeningen

Beroemdheden en andere bekende personen zoals politici worden vandaag de dag vaak belaagd door de pers. Het gebeurt meer en meer dat ze bescherming zoeken voor hun privacy via de rechtbank.

1. Discussie over stellingen

Bespreek in groepjes de volgende stellingen en bedenk een aantal argumenten voor of tegen. Daarna ga je in discussie met een ander groepje.

–Veel BN’ers en BV’s hebben de media nodig voor de promotie van hun werk als muzi-kant, acteur of televisiepersoonlijkheid. Ze moeten dan niet gaan zeuren over inmenging in privacy, dat hoort er gewoon bij.

–Iedereen heeft recht op privacy, niemand heeft er belang bij te weten of een politicus nu een affaire heeft, zwaar feest of thuis drugs gebruikt; dat soort informatie is niet van openbaar belang, zoals wel eens beweerd wordt.

–Zware fans lijden eigenlijk aan een soort psychologische ziekte en zouden behandeld moeten worden. Het is ongezond zo geobsedeerd te zijn door een persoon. Het staat evenwichtige relaties en een positief zelfbeeld in de weg.

–Stalking, zowel in het geval van beroemdheden als ‘gewone’ mensen, moet strenger aangepakt worden. Het wordt vaak niet ernstig genomen terwijl het levens kapotmaakt.

5. Internetresearch

1. Volkshelden zouden volgens de auteur van de eerste tekst een compensatie vormen voor de Gouden Eeuw en de VOC. Wat is de Gouden Eeuw? Wat is de VOC?
2. Volgens de auteur van de eerste tekst vinden Nederlanders de tekst van hun volkslied niet belangrijk. Het Wilhelmus is een oud lied uit de zestiende eeuw met een tekst die net zo oud is. Het bestaat uit 15 coupletten, maar tegenwoordig worden alleen nog het eerste en zesde couplet gezongen.

   –Zoek de tekst. Lees het eerste couplet. Wie was Willem van Oranje? Waarom worden Duitsland en Spanje genoemd?

   –Welke Nederlandstalige websites geven de meest betrouwbare informatie om een antwoord op deze vragen te geven? Hoe weet je dat ze betrouwbaar zijn?

3. In de eerste tekst wordt verder ook gesproken over de Elfstedentocht.

   –Zoek uit wat de Elfstedentocht is. Kijk vooral eens op de officiële website van deze nationale sportieve gebeurtenis.

   –Probeer ook de winnaars van de Elfstedentocht te identificeren die volgens de tekst veehouder en spruitjesteler waren. Welke informatie kun je over hen vinden?

   –Wat waren de beroepen van de andere winnaars van de Elfstedentocht?

4. Zoek meer informatie over Hafid Bouazza. Wat zijn zijn belangrijkste boeken? Waar gaan ze over? Is hij een belangrijk schrijver?

6. Verder surfen en lezen

–http://entoen.nu: op deze website vind je de canon van de Nederlandse geschiedenis, die wordt gebruikt als leidraad in het Nederlandse onderwijs. De canon bestaat uit vijftig onderwerpen die samen een overzicht geven van ‘wat iedereen in elk geval zou moeten weten van de geschiedenis en cultuur van Nederland’.

–http://www.regiocanons.nl: na het succes van de algemene Nederlandse canon hebben ook steden en regio’s in Nederland hun eigen historsiche canons ontwikkeld. Die kun je vinden op deze website.

–http://www.50jaarnederpop.nl: hier vind je de canon van de Nederlandse popmuziek. Je vindt er ook interessante links en natuurlijk muziekvoorbeelden en filmpjes!

–http://www.psychologiemagazine.nl: dit is de website van het populairwetenschappelijke tijdschrift over psychologie waarin de tweede tekst uit dit hoofdstuk oorspronkelijk verscheen.

–http://www.elfstedentocht.nl: dit is de officiële website van de Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden, die de elfstedentocht organiseert.

Sources

Text 1: based on Herman Pleij, ‘De ware fan dweept om te leven’, in: NRC Handelsblad, 8 December 2007.

Text 2: based on Amber van der Meulen, ‘In de ban van . . .’, in: Psychologie magazine, 21.10 (October 2002).