De bende van Oss

Afpersing, corruptie, roof, moord en verkrachting: Nederlandse true crime in de jaren dertig. In de jaren dertig maakte de Bende van Oss, ook bekend als De bende van Toon de Soep, Zuid-Nederland onveilig. De bende pleegde een reeks overvallen en ettelijke moorden. De politie had het nakijken en de bendeleden groeiden uit tot volkshelden. Uiteindelijk werd de hulp ingeroepen van een brigade van de marechaussee. De marechaussee kwam echter veel meer op het spoor dan ordinaire misdaad: corruptie door de overheid, verkrachting door een bekende fabrikant en kindermisbruik door pastoors. Via de kreeg de zaak landelijke bekendheid. De gewelddadige botsingen tussen het Osse proletariaat, de katholieken en de protestanten leidden in 1939 tot een conflict tussen Noord en Zuid, tussen katholieken en de rest van Nederland. Voor de katholieke minister van Justitie betekende De zaak Oss het einde van zijn politieke loopbaan. Over deze roerige geschiedenis schreef journalist Martin Schouten in 1982 een boek,Hij sprak o.a. met voormalige bendeleden, een oud-marechaussee van de Osse brigade, een oud-politieman van de Osse politie en vele andere getuigen. Allen zijn inmiddels overleden, zo'n boek kan dus niet meer worden gemaakt. Voor deze volledig herziene uitgave dook Schouten opnieuw de archieven in. Hij heeft zijn boek herschreven tot een volksverhaal, zoals past bij het onderwerp.Recensie(s) Het uitkomen van de speelfilm over de bende van Oss in de Nederlandse bioscopen (september 2011) was reden voor een volledig herziene uitgave van dit in 1982 geschreven boek. De criminaliteitsgolf die het Brabantse stadje in de jaren twintig en dertig teisterde, wordt als een volksverhaal verteld, inclusief beknopte dialogen in dialect, korte hoofdstukken met streekromanachtige titels en bijnamen zoals Toon de Soep, de Ceel, Trien de Snol, het Snoesje en Bijs de Sijp. Ook de crisis binnen politie en justitie die er in de tweede helft van de jaren dertig uit voortvloeide en een eerdere uitbarsting van roof, geweld en brandstichting aan het einde van de negentiende eeuw worden vrij uitgebreid beschreven. Daarmee is de opzet gelijk aan het boek van Jos Smeets, 'De affaire-Oss' (2001)*. Inhoudelijk gaat laatstgenoemde titel echter veel dieper op de zaken in, zowel op lokaal bestuurlijk als op landelijk politiek niveau, en valt daarom meer in de categorie van de rechtswetenschappelijke publicaties dan die van de true crime. Met enkele matige zwart-witfoto's.Marc Busio (source: Bol.com)