Grensland

Toen Gerbrand Bakker De omweg schreef, ontdekte hij in een boekwinkel in Wales Border Country van Raymond Williams. Hij was onmiddellijk gegrepen en kocht een tweede exemplaar als cadeau voor zijn uitgever. Ook die las deze indringende roman over het ‘aanbreken van de moderne tijd’ in de harten en zielen van de mensen op het platteland – en het verzet ertegen – vol bewondering. Gerbrand Bakker heeft het boek dan ook voor het eerst in het Nederlands vertaald.

Hij is het platteland van Wales ontvlucht en als geschiedenisdocent in een heel andere wereld terechtgekomen. Als Matthew Price na jaren terugkeert naar zijn geboortedorpje Glynmawr om zijn zieke vader te bezoeken, ligt het dal nog steeds in het heuvellandschap van zijn kindertijd.

Maar toch: de geuren, het huis, zijn ouders, de mensen en hun houdingen – na de grote staking van 1926 lijkt niets meer hetzelfde. De onderlinge solidariteit tussen de lokale spoorwerkers, de oude vriendschappen – ze zijn aan het verdwijnen, zegt vader Price die in het seinhuisje werkt.

De boeren moeten hun fruit en groente ‘voor minder’ met gehuurde vrachtauto’s naar de veiling brengen. Het spoor door het dal is een zijspoor geworden, er is bijna geen werk meer voor seinwachters. Familierelaties vallen uiteen, vrienden worden concurrenten. Morgan Rosser begint een jamfabriek, zijn oude maatjes van de spoorwegen mogen bij hem aan het werk: fruit inkoken. Iedereen worstelt op zijn eigen manier met de veranderingen.

Deze ‘vooruitgang’ is niet voor ons gemaakt, zegt de oude Price, en voor het eerst voelt Matthew dat met zijn vader een hele wereld zal verdwijnen.

Meeslepend als de romans van John Steinbeck, scherpzinnig als J.M. Coetzee en barmhartig als de verhalen van Isaak Babel is Grensland een deels ontroerende, deels meedogenloze roman, een indringend epos van een grote verteller.

Niet voor niets heeft Gerbrand Bakker het op zich genomen om deze mijlpaal uit de literatuur van de twintigste eeuw voor ons te vertalen.