1
Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie,
Że ci ze złota statuę1 lud niesie,
Otruwszy pierwej? . . .
Coś ty Italii zrobił, Alighiery,
Że ci dwa groby 2 stawi lud nieszczery,
Wygnawszy pierwej? . . .
Coś ty, Kolumbie, zrobił Europie,
Że ci trzy groby we trzech miejscach 3 kopie,
Okuwszy perwej? . . .
Coś ty uczynił swoim, Camoensie,
Że po raz drugi 4 grób twój grabarz trzęsie,
Zgłodziwszy pierwej? . . .
Coś ty, Kościuszko, zawinił na świecie,
Że dwa cię głazy we dwu stronach gniecie,5
Bez miejsca pierwej? . . .
Coś ty uczynił światu Napolionie,
Że cię w dwa groby 6 zamknięto po zgonie,
Zamknąwszy pierwej? . . .
Coś ty uczynił ludziom, Mickiewiczu? . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
Więc mniejsza o to w jakiej spoczniesz urnie,
Gdzie? kiedy? w jakim sensie i obliczu?
Bo grób Twój jeszcze odemkną powtórnie,
Inaczej będą głosić Twe zasługi
I łez wylanych dziś będą się wstydzić,
A lać ci będą łzy potęgi drugiéj
Ci, co człowiekiem nie mogli Cię widziéć . . .
3
Każdego z takich jak Ty świat nie może
Od razu przyjąć na spokojne łoże,
I nie przyjmował nigdy, jak wiek wiekiem,
Bo glina w glinę wtapia się bez przerwy,
Gdy przeczne ciała zbija się aż ćwiekiem
Później . . . lub pierwéj . . .
Pisałem w Paryżu 1856 r., w styczniu
1 Sokratesowi w kilka czasow po śmierci jego Atenczycy statuę ze złota postawili. [Ten i nastepne przypisy pochodzą od poety].
2 Dante grzebany w Rawennie i we Florencji.
3 Krzysztof Kolumb jest grzebany w Hiszpanii, w St. Domingo i w Hawanie.
4 Cztery lata temu szukano na cmentarzu komunalnym, gdzie był pochowany jednooki beznogi żebrak, żeby Camoensa pochować.
5 Kościuszko leży w Solurze i w Krakowie.
6 Napoleona drugi pogrzeb niedawny.