Холоднеча. Старі майстри

Kort voor zijn dood, winter 1989, schreef de Oostenrijker Thomas Bernhard zelf de laatste woorden voor de gemeenteraad van zijn woonplaats Ohlsdorf: 'De gemeente Ohlsdorf zal aan de onmaatschappelijke, radicaal-solipsistische Thomas Bernhard een afschuwelijke herinnering bewaren.' Thomas Bernhard voerde in zijn romans, verhalenbundels en toneelstukken een vrijwel continuë oorlog tegen de tradities en de geest van zijn land. Zijn werk getuigt van een vehemente rebellie, van een radeloosheid die alleen nog de bitterste polemiek, de meest sarcastische humor kon voortbrengen.

'Oude meesters' is Bernhards meest geestige roman. Twee mannen, een bejaarde muziekfilosoof en een privaatgeleerde, treffen elkaar in het Kunsthistorisch Museum in Wenen. De muziekfilosoof, een man van geniale allure, neemt het woord en houdt dit bijna het hele boek door. Hij vertelt over zijn bizarre ervaringen met kunst en leven. Ook de oude meesters worden door hem op de meest curieuze onvolkomenheden betrapt. Het van de hak op de tak springende gesprek neemt in feite alle kunst en cultuur op de korrel. Religies, ideologieën en utopieën hebben gefaald en de kunst is maar een schamel surrogaat. Ook de kunst kan niet de ware liefde van de ene mens tot de andere vervangen. Dat besef komt heel verrassend te voorschijn uit het meeslepende hoongelach dat Bernhard in dit wervelende boek laat klinken.

'Zijn eindeloze zinnen met steeds dezelfde polemische roffel vormen de integere bestanddelen van het meest grandioze taalbouwsel in de moderne Duitstalige literatuur. Zijn radeloosheid was niet te genezen maar hij heeft wel steeds nieuwe tonen gevonden om die, zodat ook de lezer telkens weer anders en opnieuw beklemd wordt, te verwoorden.' - Marcel Reich-Ranicki in de 'Frankfurter Allgemeine Zietung'.